Βολιώτικος μεζές στα Διαβατά – Η ιστορία της μυσταγωγίας των μερακλήδων
Εάν είστε φίλοι του τσίπουρου, του μεζέ και του… τσιμπολογήματος, δεν μπορεί παρά να είστε και λάτρεις του βολιώτικου μεζέ. Της μυσταγωγίας των μερακλήδων που ξεκίνησε από το Βόλο και έφτασε μέχρι τα Διαβατά -στο βραβευμένο μεζεδοπωλείο ο βολιώτικος μεζές «Ό,τι Φάμε Ό,τι Πιούμε» έχει την… τιμητική του-, τη Νέα Μαγνησία και κάθε γωνιά της Κεντρικής Μακεδονίας και της Ελλάδας.
Το έθιμο του βολιώτικου τσίπουρου, όπου κάθε ποτηράκι ή καραφάκι συνοδεύεται από διαφορετικό μεζέ που επιλέγει το ίδιο το τσιπουράδικο, είναι βαθιά ριζωμένο στην πολιτισμική και κοινωνική ταυτότητα του Βόλου και έχει ενδιαφέρουσα ιστορική πορεία.
Ιστορική προέλευση
Το έθιμο φαίνεται να ξεκινάει στις αρχές του 20ού αιώνα, κυρίως μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή (1922), όταν πρόσφυγες από τη Σμύρνη, την Κωνσταντινούπολη και άλλες περιοχές της Μικράς Ασίας εγκαταστάθηκαν στον Βόλο. Οι πρόσφυγες έφεραν μαζί τους νέες γαστρονομικές παραδόσεις, με ιδιαίτερη έμφαση στους μεζέδες, τη συνοδεία του ποτού και το «τσιμπολόγημα» ως τρόπο ζωής και κοινωνικής επαφής.
Γιατί ο μεζές είναι «έκπληξη»
Η ιδιαιτερότητα του βολιώτικου μεζέ είναι ο τρόπος σερβιρίσματος. Δεν παραγγέλνεις φαγητό, αλλά μόνο το ποτό. Με κάθε τσίπουρο που παραγγέλνεις, σου φέρνουν έναν διαφορετικό μεζέ, συνήθως μικρό αλλά καλοφτιαγμένο.
Η επιλογή είναι του μαγαζιού και αυτό έχει να κάνει με το ότι παλιότερα τα τσιπουράδικα μαγείρευαν με ό,τι είχαν φρέσκο ή διαθέσιμο την ημέρα. Η ποικιλία και η έκπληξη έγιναν τελικά μέρος της εμπειρίας.
Εξάλλου, το ότι δεν ξέρεις τι θα σου φέρουν ενισχύει την αίσθηση αναμονής και «τελετουργίας», που βοηθά την κουβέντα και το κοινωνικό δέσιμο.

Η κοινωνική διάσταση
Το τσιπουράδικο δεν είναι χώρος κατανάλωσης αλκοόλ μόνο – είναι χώρος κοινωνικοποίησης. Το τσίπουρο πίνεται αργά, με παρέα, συζήτηση και μεζέδες, ώστε να διαρκεί η εμπειρία και να μην οδηγεί σε μέθη. Η σταδιακή προσφορά διαφορετικών μεζέδων βοηθά ακριβώς σε αυτό.
Ο βολιώτικος μεζές στα Διαβατά
Στα Διαβατά και την ευρύτερη περιοχή του Εχεδώρου και του Δήμου Δέλτα, ο βολιώτικος μεζές είναι, πλέον, ταυτισμένος με το βραβευμένο μεζεδοπωλείο «Ό,τι Φάμε Ό,τι Πιούμε», όπου η μυσταγωγία έχει ως εξής:
Με κάθε τσίπουρο Τυρνάβου, γράπα ή με γλυκάνισο, σερβίρονται και τέσσερα πιατάκια με παστά και με χειροποίητα μαγειρευτά που φτιάχνονται με μεράκι την ίδια ημέρα.
Ενδεικτικά, αναφέρουμε ότι τα μαγειρευτά που προσφέρονται είναι φασόλια γίγαντες, σπετσοφάι, χταπόδι κρασάτο, μπριάμ, σουπιά κρασάτη κ.α.
Όσον αφορά τα χειροποίητα παστά, σερβίρονται γαύρος μαρινάτος, σαρδέλες, γόπες κ.α., ενώ ισορροπία στη γεύση προσφέρουν οι «αλοιφές» όπως η τυροκαυτερή, το τζατζίκι και η μελιτζανοσαλάτα.
Αν, μάλιστα, σταθείτε… τυχεροί, σε κάποια από τις γύρες μπορείτε να απολαύσετε και τη σπεσιαλιτέ του μαγαζιού, που δεν είναι άλλος από τον γαύρο σαγανάκι.
Στην υγεία σας!
